عصاره نعناع

ریخت شناسی :
گیاه Mentha longifolia از خانواده نعناعیان (Lamiaceae ) ، گیاهی است چند ساله ، دارای ریزوم های خزنده ، برگهای تخم مرغی یا سر نیزه ای ، ساقه راست ، منشعب و ساده به ارتفاع 80 – 30 سانتیمتر و غالباً چهارگوش که در بخش فوقانی با کرکهای سفید رنگ پوشیده شده است.  کاسه گل به طول  3-2 میلیمتر ، باریک استکانی ، کرک آلود ، دارای دندانه های تقریبا مساوی ، خطی و درفش مانند است که لوله ای کوتاه را تشکیل میدهند. جام گل به طول 5 – 4 میلیمتر به رنگ سرخ یا ارغوانی ، در خارج کرکدار و در داخل عاری از کرک است. لوب زیرین کمابیش همانند سایر گلبرگها می باشد، لوب بالایی ، تخم مرغی ، نوک چاله دار یا کنگره ای و بقیه گلبرگها  باریک و نوک گرد می باشند.

اندام دارویی :
برگها بخش دارویی این گیاه را تشکیل می دهند. شکل و اندازه برگها بسیار متنوع ، اکثراً بدون دمبرگ و یا دارای دمبرگ کوتاه می باشند . طول برگ 3 تا 10 سانتیمتر و عرض آن 5/1 تا 3 سانتیمتر است. برگ به شکل تخم مرغی یا سر نیزه ای بوده، قاعده برگ گرد یا تقریبا قلبی شکل است. نوک برگ تیز، کناره برگ مضرس ، سطح فوقانی به رنگ سبز یا سفید غبار آلود و سطح تحتانی آن به رنگ سفید غبار آلود است . برگهای سرشاخه های گلدار براکته مانند و خطی و درفشی با انتهایی نوک تیز است.

زمان جمع آوری :
بهترین زمان جمع آوری گیاه موقع گلدهی است که ماههای تیر و مرداد می باشد.

دامنه انتشار :
این گیاه در اکثر نواحی ایران می روید. از مهمترین مناطق رویش می توان مازندران ، تنکابن ، آذربایجان ، ارومیه ، سراب ، شیراز ، کرمان ، بلوچستان ، تهران ، کرج و در کشورهای مجاور ، افغانستان و ترکمنستان را نام برد.

مواد متشکله :
این گیاه 1 درصد اسانس دارد که قسمت عمده آن کارون ، دی هیدرو کارون و منتول است. فلاوونوئیدهای آن شامل کورسیترین ، لوتئولین ، آپی ژنین ، گلوکرونید ، اکاستین ، روتینوزید، دیوسمین و ... می باشد.

آثار فارماکولوژیکی :
این گیاه دارای مقادیر بالایی اسانس است ، لذا خاصیت آنتی سپتیک دارد و به علت دارا بودن کارون ، دارای خاصیت بادشکن است . به علت دارا بودن فلاوونوئید آپی ژنین دارای خاصیت مهار سیکلو اکسیژناز است. نعناع دارای اثرات ضد اسپاسم ، ضد نفخ و در درمان نراحتیهای گوارشی موثر است.

محمد صالحی سورمقی، استاد فارماکولولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران در
گفت‌و‌گو با خبرنگار بهداشت و درمان باشگاه خبری فارس «توانا» اظهار
می‌دارد: گیاه دارویی نعناع فلفلی از سالیان دور به اشکال مختلف خوراکی،
موضعی و تنفسی به عنوان یک داروی ایده‌آل و بدون عوارض جانبی مصرف
می‌شده است.
به گفته وی اسانس داروی نعناع فلفلی «منتول» نام دارد که در تسکین عوارض
سرماخوردگی، دردهای موضعی، رفع خستگی و ایجاد آرامش و نشاط به کار
برده می‌شود؛ منتول ضد احتقاق و ضد دردهای موضعی است و برای سردرد و
دردهای موضعی سر و صورت و گردن مصرف می‌شود.

استفاده از نعناع در طب سنتی :

نعناع از نظر طب قدیم ایران نسبتاً گرم و خشک اشت و از نظر خواص دارویی از پونه قویتر است.
نعناع باد شکن است و گاز معده و روده را از بین می برد.
تقویت کننده معده و بدن است.
ضد تشنج و ضد سرفه است.
مسکن و آرام بخش است و ناراحتیهای عصبی را برطرف می کند.
قاعده آور است.
در درمان سرماخوردگی و آنفولانزا می باشد.
برای تسکین درد دندان ، نعناع را در دهان گذاشته و بجوید.
نعناع کرمهای روده و معده را برطرف می کند.
برای از بین رفتن سکسکه و دل بهم خوردگی و استفراغ ،  نعناع مفید است.
ادرار را زیاد می کند.
تب را پایین می آورد.
برای لطافت پوست مفید است.
اثرات گزش حشره را تا حدی کاهش می دهد.

منبع :

فارماکوپه گیاهی ایران