پخش چای در ایلام| بورس چای در بوشهر
تی سنس فروشگاه اینترنتی چای در بوشهر
فروش انواع چای سیاه در بوشهر
چای سیاه از محبوب ترین نوشیدنی های جهان است
کافئین و تانین = آرام بخش دستگاه عصبی.
تئوفیلین = ساختاری مانند کافئین دارد که در چای سبز و سیاه موجود است , شل کردن عضلات، افزایش دهنده جریان خون در کلیهها , افزایش انقباض پذیری و کارایی عضلات قلب، تنظیم ضربان قلب، کاهش فشار خون و اثرات التهابی.
تیانین = طعم دهنده چای است.
کاتچین = در چای سبز و سیاه وجود دارد اما در چای سبز بیشتر است , این ماده ضد سرطان , کاهش دهنده چربی بدخون و ضد ویروس است و ازافزایش قند خون جلوگیری می کند.
فلوراید و فلووانوئید که سبب استحکام دندان است و از ایجاد بویبددهان پیشگیری می کند.
ویتامین های B کمپلکس C , و E نیز در چای وجود دارد.
ویتامین C که کاهش دهنده اضطراب است و علائم سرماخوردگی را برطرف می کند.
ویتامین ب کمپلکس و ویتامین ای نیز سبب بهبود سوخت و ساز بدن می شود.
رفع خواب آلودگی , تقویت نیروی فکر , گوارش بهتر غذا و کاهش علائم میگرن از دیگر خواصل مهم چای است.
فروش انواع چای سر گل بهاره ممتاز در بوشهر
چای سیاه سرگل بهاره همان چای ممتاز بهاره است که از غنچه و برگ بالایی بوتهی چای در فصل بهار تولید می شود و چون در تولید این نوع چای از برگ های جوان روی بوته چای در فصل بهار استفاده می شود به آن چای سیاه سرگل بهاره هم گفته می شود.این محصول بواسطه برداشت در فصل بهار و یا اصطلاحا چین اول، حاوی مواد مغذی بسیار زیادی بوده که بیشترین فواید را برای سلامت و زیبایی دارد.
چای سیاه سوزنی یا همان چای لیزری در بوشهر
کیفیت چای سیاه سوزنی ایرانی درصورتیکه بطورصحیح دم کشیده شود، کمتراز انواع چایی های مرغوب و برتر دیگر نبوده و فقط در میزان چای خشکی که درقوری ریخته می شود با چایی های دیگر متفاوت می باشد که باید یک قاشق بیشتر ریخته شود. در چای قلم، ساقه های فوقانی نگهدارنده ی شاخسارها (جوانبرگ) چای نیز بطور پراکنده در آن پخش بوده و درهنگام دم کشیدن چای، تراوش مواد مفید و سودمند ساقک های خشک شده، رنگ و عطر خاصی به نوشیدنی می دهد که علاوه بر ظاهری بسیار زیبا و جذاب، عطر نوشیدنی را دلچسب تر و با طراوت می نماید.
چای سیاه شکسته ممتاز در بوشهر
از محصولات تی سنس می توان به چای سیاه شکسته ممتاز اشاره نمود که از بهترین نوع برگ چای ممتاز بهاره تولید شده و فاقد هرگونه رنگ و طعم دهنده های غیر مجاز است.
این محصول تی سنس یکی از بهترین محصولات چای ایرانی می باشد .این چای بدلیل عطر و طعم بسیار خوب و همچنین رنگدهی طبیعی بالا یکی از پرفروش ترین محصولات چای ایرانی می باشد.
چای سیاه باروتی در بوشهر
چای سیاه باروتی همان چای سیاه است که طی مراحلی به گلوله های ریز سیاه رنگ تبدیل شده است. چای باروتی را در ایران بیشتر به نام چای کله مورچه یا سی تی سی میشناسند. دلیل نامگذاری چای باروتی یا کله مورچه به این دلیل است که دانه های این چای گلوله ای شکل هستند و به سر مورچه شبیه اند. جالب است بدانید که این چای هم از برگ های گیاه کاملیا سیننسیس تهیه میشود و پایه تولید این چای همان گیاهی است که چای های سیاه، سبز و سفید از آن تهیه میشود و تنها تفاوت آن روش تهیه و به دست آوردن شکل گلوله ای چای باروتی است.
چای سیاه قلم درشت در بوشهر
یک نوع چای سیاه با ظاهری درشت تر از سایر انواع چای سیاه و طعم و رنگی منحصر به فرد. اولین ویژگی مطرح شده در مورد این نوع چای قرار گرفتند آن در دسته بندی چای های سیاه است. چای سیاه و سبز و حتی اولونگ همگی از گیاه کاملیا سیننسیس تولید می شوند و تفاوت آن ها در شیوه تهیه است. برای تولید چای سیاه بر خلاف چای سبز، گیاه قبل از خشک شدن یک دوره تخمیر (اکسایش) را تجربه می کند و بعد خشک می شود. واژه قلم که در معرفی این نوع چای به کار رفته است حاکی از خصوصیات فیزیکی چای و همچنین قسمتی از گیاه چای است که در تهیه آن مورد استفاده قرار گرفته است. چای قلم از قسمت ساقه گیاه چای تولید شده است. و در مورد قلم درشت بودن این نوع از چای باید بگوییم که چای قلم در بازار چای به دو دسته قلم درشت و قلم متوسط تقسیم می شود. این دو دسته میزان کوچک و بزرگ بودن دانه های چای را بیان می کنند. اما این که بزرگی و کوچکی دانه های چای سیاه چه تأثیری دارند را بعداَ بررسی خواهیم کرد. در آخر واژه بهاره اخرین ویژگی این نوع چای است. چای در سه فصل بهار، تابستان و پاییز برداشت می شود.
چای سیاه قلم ریز در بوشهر
چای سیاه قلم ریز ایرانی ازجمله محصولات پرطرفدارکارخانه های چای سازی خطه سرسبز و باطراوت بویژه دراستان گیلان بوده که به دلیل شهرت خوش طعمی، درمیان هموطنان عزیز، با استقبال فراوانی همراه می باشد. چای سنتی قلم درشت ترین چایی ایرانی می باشد.
کیفیت چای قلم ایرانی درصورتیکه بطور صحیح دم کشیده شود، کمتراز انواع چایی های مرغوب و برتر دیگر نبوده و فقط در میزان چای خشکی که درقوری ریخته می شود با چایی های دیگر متفاوت می باشد که باید یک قاشق بیشتر ریخته شود. درچای قلم، ساقه های فوقانی نگهدارنده ی شاخسارها (جوانبرگ) چای نیز بطور پراکنده در آن پخش بوده و درهنگام دم کشیدن چای، تراوش مواد مفید و سودمند ساقک های خشک شده، رنگ و عطر خاصی به نوشیدنی می دهد که علاوه بر ظاهری بسیار زیبا و جذاب، عطر نوشیدنی را دلچسب تر و با طراوت می نماید.
چوب چای در بوشهر
بی تردید هموطنان عزیز اطلاع دارند که مردم سخت کوش و زحمتکش شمال کشور غالبا به شیوه های دستی و سنتی برگ سبز چای را برداشت می کنند و در هنگام برداشت به این شیوه غالبا غنچه فوقانی چای با برگ های اول، دوم، سوم و گاهی با برگ چهارم چای همراه است که همه اجزای فوق به ساقه نگهدارنده در قسمت فوقانی متصل بوده و سپس درمراحل چایسازی، تعدادی ازخرده های ساقه، درهنگام غربال گری چای سیاه تولید شده به صورت پراکنده به مقدار متفاوت در انواع درجه بندی شده چای سیاه باقی مانده و این مقدار در چای سرگل و ممتاز به کمترین میزان خود می رسد و در چای قلم و شکسته و باروتی به ترتیب در مقادیر بیشتری وجود دارد. مردم بومی منطقه نیز قریب به یقین به علت خاصیت های مفید وسودمند ساقه های خرد شده، سعی ننموده اند که ساقه زدایی را بطور کامل از چای تولید شده انجام دهند.
چای سبز در بوشهر
چای سبز از متداول ترین نوشیدنی ها در آسیا بخصوص آسیای شرقی است. بزرگترین تولید کننده ی چای سبز در دنیا کشور چین است. هر چند در ایران هم چای سبز ایرانی مرغوب تولید می شود.
چای سبز شکسته ممتاز در بوشهر
این نوع چای سبز که در درجه ی عالی قرار دارد، کیفیتی نظیر چای سرگل دارد، با این تفاوت که درصد خلوص آن کمتر می باشد و در کارخانه چای، توسط فیلتر های مخصوص جداسازی می شود. زمان دم این نوع چای کمی بیشتر از چای سرگل بوده و از ماندگاری کمتری برخوردار است. ولی اگر به روش درست و با آب مناسبی دم شود، از نظر طعم تفاوت چندانی با چای سرگل نخواهد داشت.
چای سبز قلم ممتاز در بوشهر
ترکیبی از ساقه و برگ های درشت چای می باشد. این چای پس از دم کشیدن عطر و طعمی خوش دارد که برای طرفداران چای سبز انتخاب مناسبی است. این محصول با حفظ کیفیت و خواص چای سبز و مقداری مقرون بصرفه تر عرضه میشود. برای دم کردن چای سبز کافیست یک قاشق از این چای را در قوری ریخته و یک لیوان آب جوش زلال به قوری اضافه کنید و پس از پنج الی هفت دقیقه میل نمایید. تفاوت این چای با نوع ممتاز خود در ساقه های موجود در آن و اندازه درشت برگ ها است. این نکته باعث تفاوت در قیمت این محصولات نیز شده است. چای سبز برخلاف چای سیاه تخمیر نمیشود. به عبارتی فرآیند تخمیر از آن حذف شده و حالت سبزی برگ ها را در خود نگه میدارد.
چای سفید در بوشهر
چای سفید، از برگ های چای رسیده به دست می آید. وقتی غنچه چای هنوز باز نشده است، آن را می چینند و قبل از این که برگ های چای خشک شوند، آنها را بخار می دهند. چای سفید نسبت به دیگر انواع چای در مقادیر کمتری تولید شده و از این جهت قیمت آن گرانتر تمام میشود. نامگذاری چای سفید ، ناشی از پرزهای سفید نقرهای جوانههای نشکفته گیاه چای است که به آن سفید می دهد، هر چند دم کرده آن به رنگ زرد کم رنگ است. میزان کافئین موجود در چای سفید در مقایسه با چای سبز یا چای سیاه بسیار کمتر است. در هر فنجان از چایسفید تنها ۲۸ میلیگرم کافئین وجود دارد. چای سفید دارای مقدار زیادی کاتشین است. کاتشین باعث کاهش بیماری های قلبی عروقی، سرطان ها ، سکته ها،دیابت و خطرات حاصل از اشعه ماورای بنفش بر پوست می گردد
گرمنوش چای در بوشهر
نوعی نوشیدنی است که چای جز اصلی آن است و سایز جز ها از گل، برگ، ساقه، ریشه، دانه، پوستِ میوه یا اجزای دیگر گیاهان دارویی که قابل حل در آب است، به صورت خشک یا تازه مورد استفاده قرار میگیرد. دم کردن یا گرفتن عصاره به وسیلهٔ آب متداولترین و قدیمیترین روش به کار بردن داروهای گیاهی است.
چای سیاه میخک در بوشهر
یک وقت های دلم فقط چای سیاه میخواد برای غروب های زمستون،با عطر میخک که عالیه ، حتما امتحان بکنید.
میخک عطر تندی و گرمی دارد برای همین خیلی کم باید مصرف شود .
چای دارچین در بوشهر
مخلوط چای سیاه و دارچین نیوشا از خواص دارچین از جمله تقویت سیستم ایمنی بدن در مقابل بیماری هاست و همچنین کاهش و تسکین دردهای عضلانی بهره مند می باشد. عطر و طعم بی نظیر چای دارچین درکنار ویژگی های بی شمار آن به محبوبیت این محصول افزوده است.
چای سیاه هل در بوشهر
گرمنوش چای سیاه هل یکی دیگر از دمنوش های مفید و خوش طعم محصولات تی سنس است. مصرف گرمنوش چای سیاه هل تی سنس سبب خوشبو شدن دهان شده و زخم های دهان را بهبود میدهد. گرمنوش هل تی سنس همچنین تب را کاهش و سرماخوردگی را درمان میکند. این دمنوش تسکین دهنده درد روماتیسم است. یکی از خواص ویژه و بسیار ارزشمند چای هل، جلوگیری از تشکیل خلط در گلو است. دانه های هل خاصیت داروی اکسپکتورانت را دارد و سینوس ها و برونش ها، بینی و سینه را از خلط و ترشحات اضافی پاک می کند. هل همان طور که ذکر شد خواص گرمابخش و انرژی زا دارد از این رو به بهبود روحیه و بازیابی انرژی و توان از دست رفته کمک می کند. گرمنوش چای سیاه هل تی سنس از ترکیب هل و چای سیاه به دست آمده و جزو گرمنوش های مخلوط چای سیاه است.
چای سیاه گل محمدی در بوشهر
چای گل سیاه یا گرمنوش گل محمدی یک نوشیدنی معطر و فوقالعاده با خواص مثالزدنی و پرخاصیت برای آنهایی است که علاقهمند به نوشیدنیهای گرم هستند. شما میتوانید از این گلبرگهای خوشرنگ و معطر چای تهیه کرده و یک نوشیدنی صد درصد ایرانی و آرامبخش تهیه کنید.
چای سیاه به لیمو در بوشهر
چای سیاه یکی از محبوبترین نوشیدنیهای دنیا است که ترکیبات متنوعی از آن، با دیگر گیاهان معطر و دارویی وجود دارد. از این رو تی سنس ، محصول مخلوط چای سیاه و گیاه بهلیمو را به بازار عرضه کرده است. این چای علاوه بر طعم بینظیر و عطر عالی، خواص بسیاری نیز دارد. بهلیمو از خوشبوترین گیاهان دارویی است و ترکیب آن با چای سیاه سیلان، عطری مشابه لیمو میدهد. به لیمو گیاهی با برگهای سبز معطر است که خواص دارویی و درمانی بسیاری دارد. پس از چیدن برگهای بهلیمو به صورت تازه یا خشک شده، میتوان از آن استفاده کرد. این چای، فاقد هرگونه مواد افزودنی و شیمایی است. بهمنظور تولید محصولاتی با کیفیت در حوزه سلامتی، تی سنس از بهترین و با کیفیتترین مواد اولیه استفاده میکند. چای سیاه و گیاه بهلیمو تی سنس در بستهبندی زیبا عرضه میشود. مزیت این بستهبندی، جلوگیری از نفوذ رطوبت است که چای را طولانیتر تازه نگه میدارد.
استان بوشهر
مختصات: ۲۸°۵۵′۰۶″شمالی ۵۰°۵۰′۱۸″شرقی / ۲۸٫۹۱۸۴°شمالی ۵۰٫۸۳۸۲°شرقی
بوشهر
مرکز بوشهر
مساحت ۲۲٬۷۴۲[۱] کیلومترمربع
جمعیت (۱۳۹۵) ۱٬۱۶۳٬۴۰۰[۲]
پراکندگی ۴۵
تعداد شهرستانها ۱۰
منطقه زمانی IRST (گرینویچ+۳:۳۰)
-تابستان (دیاستی) IRDT (گرینویچ+۴:۳۰)
استاندار عبدالکریم گراوند
ساحل بوشهر مرکز استان
ساحل سیراف از بنادر استان
استان بوشهر از استانهای جنوبی ایران و هفدهمین استان بزرگ کشور به لحاظ مساحت است که در حاشیه خلیج فارس قرار دارد. مرکز این استان بندر بوشهر میباشد.
این استان بهعلت قرار گرفتن در ساحل استراتژیک خلیج فارس، صادرات و واردات دریایی، صنعت صیادی، وجود ذخایر نفت و گاز (پارس جنوبی و شمالی)، کشاورزی و نخلداری و وجود نیروگاه هستهای از اهمیّت راهبردی و اقتصادی برخوردار است؛ به گونهای که پایتخت انرژی ایران لقب گرفتهاست.
مبارزه مردم دشتی، دشتستان و تنگستان علیه نیروهای خارجی در یکصد سال اخیر از شاخصهای مهم تاریخی این استان است.
جغرافیا
موقعیت
استان بوشهر از شمال به قسمتی از استان خوزستان و استان کهگیلویه و بویراحمد، از شرق به استان فارس، از جنوب و غرب به خلیج فارس و از جنوب شرق به قسمتی از استان هرمزگان محدود است. این استان با مساحتی حدود ۲۷٬۶۵۳ کیلومتر مربّع، جمعیّتی برابر ۱۱۶۳۴۰۰نفر دارد. استان بوشهر با خلیج فارس بیش از ۷۰۷ کیلومتر مرز دریایی دارد. استان بوشهر بین ۲۷درجه و ۱۹دقیقه تا ۳۰درجه و ۱۶دقیقه عرض شمالی و ۵۰درجه و ۱دقیقه تا ۵۲درجه و ۵۹دقیقه طول شرقی از نصفالنهار گرینویچ قرار دارد.
تقسیمات کشوری
استان بوشهر دارای ۱۰ شهرستان، ۲۴ بخش و ۴۶ دهستان و شامل ۳۷ شهر و حدود ۹۱۰ آبادی میباشد.
نقشه استان بوشهر با مرکزیت: بندر بوشهر شهرستان بخش مرکز بخش
دیلم گناوه دشتستان بوشهر تنگستان دشتی دیر جم کنگان عسلویه
بوشهر مرکزی بندر بوشهر
خارگ جزیره خارگ
تنگستان مرکزی اهرم
بخش دلوار دلوار
جم مرکزی جم
بخش ریز ریز
دشتستان مرکزی برازجان
آبپخش آبپخش
ارم تنگ ارم
بوشکان بوشکان
سعدآباد سعدآباد
شبانکاره شبانکاره
دشتی مرکزی خورموج
شنبه و طسوج شنبه
کاکی کاکی
دیر مرکزی بندر دیر
آبدان آبدان
بردخون بردخون
دیلم مرکزی بندر دیلم
امام حسن امام حسن
عسلویه مرکزی عسلویه
چاهمبارک چاهمبارک
کنگان مرکزی بندر کنگان
گناوه مرکزی بندر گناوه
ریگ بندر ریگ
طبیعت
نقشهٔ ناهمواریهای استان بوشهر:
محدوده مرز خشکی استان بوشهر
بندر بوشهر
دریا
جلگهای
کوهستانی
مرتفع
استان بوشهر از دو بخش جلگهای حاشیه ساحلی غربی و کوهستانی نوار شرقی منتهیالیه زاگرس جنوبی است.
ارتفاعات استان بوشهر که ادامه زاگرس فارس میباشد گچترش (رشته کوه) نام دارد. در نواحی جنوبی ارتفاعات به دریا نزدیک میشوند و به ارتفاعات نوکند مشهورند. قلل درانگ – کلات بوریال مند و کجور در رشته کوه کار یا کارتنگ سواحل تنگستان قرار دارند. مهمترین کوههای استان شامل: کوه خورموج (با ارتفاع ۱۸۶۰ مرتفعترین قله استان بوشهر) در شهرستان دشتی، کوههای گیسکان (۱۶۰۰متر) و بزپر یا پشت پر (۱۴۲۰متر) در شرق برازجان، کوه سیاه (۱۵۰۰متر) در دشت پلنگ، کوه درنگ (۱۲۲۳متر) در شهرستان دیر، گچور (۱۶۰۳متر) و بوریال (۷۳۰متر) در تنگستان و ارتفاعات بوشکان و پازنان است.
جلگه ساحلی استان در امتداد رود دالکی و دهانه رود حله دارای ۷۰ کیلومتر و در امتداد رود مند دارای ۱۲۰ کیلومتر عرض میباشد؛ و اغلب خاک منطقه شور و قلیایی است.
حوزه آبریز استان: رود مند که علاوه بر رودخانههای استان فارس، رودخانههای شور خورموج – دشت پلنگ – سنا – باغان در استان همه به آن سرازیر میشوند. رود حله که از به هم پیوستن رودخانه دالکی و شاپور تشکیل میشود، هر دو به خلیج فارس میریزند. رودخانههای اهرم – دره آبداری و گپ و شور گناوه از رودخانههای فصلی استانند. نه چشمه آبگرم در پهنای استان قرار دارد.
چهار ناحیه طبیعی استان تحت حفاظت محیط زیست قرار دارند که شامل: منطقه حفاظتشده مند، منطقه حفاظتشده نایبند، منطقه حفاظتشده حله و پناهگاه حیات وحش کوهسیاه میباشد.
آب و هوای استان گرم و خشک و در نواحی ساحلی گرم و مرطوب است. حداکثر دمای مطلق آن ۵۲٫۵ درجه سانتیگراد و حداقل آن ۱- درجه و دمای متوسط سالانه استان ۲۵٫۷ درجه میباشد. میانگین بارش ۲۲۰ میلیمتر است. هوای آن ۷ ماه گرم – ۲ ماه معتدل تا سرد و ۳ماه معتدل تا گرم میباشد. چهارده باد محلی در این استان شناخته شدهاست. در زمستان ۱۳۹۵، با کاهش شدید دمای هوا در سطح استان بوشهر که گفته میشود به دلیل حرکت رودخانهٔ اتمسفری عظیمی از رطوبت و بخار اب از سمت خلیج گینه در شرق اقیانوس اطلس به سمت ایران بودهاست، برف شهرستانهای جم، دشتی، تنگستان و دشتستان در استان را فرا گرفت.[۸]
زیاگان و گیاگان
نوشتار(های) وابسته: فهرست جانوران استان بوشهر
پوشش گیاهی استان بوشهر بسته به موقعیت جغرافیایی منطقه فرق میکند. در مناطق گرم و خشکی چون مناطق حفاظتشده مند و حله و پارک ملی نایبند درختان غالب گونههای بومی آکاسیا، کهور ایرانی، کنار، و گز است. در کنار رودخانهها نی و لوئی نیز میرویند.[۹] جنگلهای حرا نیز از جمله جنگلهای معروف استان هستند که در مقیاس جهانی واپسین محدوده پراکنش جهانی آنها در کرانههای شمال غربی آسیا بهشمار میروند. بیشترین اجتماع این جنگلها در استان در خلیج نایبند است.
استان بوشهر به دلیل قرار داشتن در کنار آب، دارای ماهیانی در فهرست زیاگان خود است که شامل ۱۷ گونه در ۹ تیره مختلف میشوند. بیشتر اینگونهها از تیره کپورماهیان هستند و یک گونه از آنها (گربهماهیای با نام علمی Glyptothorax silviae) بومزاد این ناحیه است. در رودخانههای این استان همچنین میتوان گونههای اقتصادی باارزش همچون شیربت را نیز پیدا کرد.
پرستوی دریایی کاکلی بزرگ از جمله پرندگان ساکن در جزیرههای استان است.
دوزیستان و خزندگان این استان شامل ۴۲ گونه هستند که از این تعداد ۳ گونه دوزیست و باقی خزندهاند. دوزیستان شامل دو تیره وزغهای راستین (وزغ بیگوش و وزغ سبز) و قورباغههای راستین (قورباغه مانداب) میشوند. در میان خزندگان، دو گونه لاکپشت پوزهعقابی و سبز در آبهای خلیج فارس زندگی میکنند و برای تخمگذاری به جزایر و کرانههای این استان میآیند.چندین گونه جکو، آگاما، اسکینگ، سوسمار خاردار، و بزمجه نیز در کنار مارهایی چون مار قطیانی، قمچه مار، سرسیاه، سوسن و غیره در بوشهر یافت میشوند. چهار مار کبری، جعفری، گرزه مار، و افعی شاخدار از جمله مارهای سمی استان هستند.
این استان به دلیل داشتن جنگلهای حرا، میزبان تعداد بسیاری از پرندگان آبزی است. نوار ساحلی خلیج فارس و نیز جزیرههای این خلیج همچنین جایگاه تخمگذاری و پرورش پرندگان دریایی همچون پرستوی دریایی کاکلی بزرگ، پرستوی دریایی کاکلی کوچک، و سلیم خرچنگخوار هستند. مناطق کوهستانی استان بوشهر نیز که پوشش گیاهی بنه و بادام کوهی دارند گونههای فراوانی را در خود جای میدهند. از آن جمله میتوان به سهره طلایی، سهره صورتی، گنجشک کوهی، سسکها، و طرقه آبی و کوهی اشاره کرد.
در مجموع ۳۱ گونه پستاندار از ۶ راسته در ۱۵ تیره گوناگون در این استان یافت میشوند. اینها شامل ۳ گونه خفاش، ۱۰ گونهٔ گوشتخوار (از جمله کفتار، پلنگ، گربه جنگلی و خدنگ بزرگ)، و ۵ گونه جفتسم میشوند. به تازگی همچنین موش سیاه به جنگلهای حرا هجوم آورده و حیات بسیاری از پرندگان تخمگذار در آن ناحیه را تهدید کردهاست.
تاریخچه استان
نقشهای از سرزمین ایلام باستان (قرمز) و نواحی همسایه آن
قدیمیترین نشانههای به دست آمده از سکونت در سرزمین بوشهر، به عهد ایلامی و تمدن بینالنهرین برمیگردد. در زمان مادها در آغاز سده هشتم قبل از میلاد سرزمین بوشهر جزء یکی از ایالتهای جنوب غربی آن دولت بوده و در زمان حکومت هوخشتره جزو ساتراپنشین چهاردهم دولت ماد بودهاست. از دوره هخامنشیان آثار با ارزشی در اطراف شهر برازجان کشف شدهاست. در دوره ساسانیان و در زمان اردشیر بابکان شهر و رام اردشیری در دو فرسنگی شهر بوشهر بنا نهاده شد که اکنون خرابههای آن به نام ریشهر معروف است. شهر بوشهر در گذشته به اسامی لیان، ریشهر، راشهر، انطاکیه، بندر نادری یا ابوشهر نامیده میشدهاست. از اواخر قاجاریه تا سال ۱۳۱۶ کشور ایران به ۲۷ بخش تقسیم شده بود که بوشهر، بنادر و جزایر خلیج فارس یکی از این بخشها محسوب میگردید. از سال ۱۳۱۶ در تقسیمات جدید کشوری، بوشهر و توابع آن یکی از شهرستانهای استان هفتم (فارس) محسوب شده و جزء قلمرو استانداری فارس گردید. در سال ۱۳۳۹ تغییراتی در تقسیمات سیاسی کشور داده شد و بوشهر و توابع آن به نام فرمانداری کل بنادر و جزایر خلیج فارس به مرکزیت بوشهر از استان فارس جدا گردید. در اوایل دهه ۱۳۴۰ این فرمانداری کل و فرمانداری کل بنادر و جزایر دریای عمان تحت عنوان فرمانداری کل بنادر و جزایر خلیج فارس و دریای عمان ادغام گردید. در آذر ماه سال ۱۳۴۶ این فرمانداری کل به استان ساحلی تغییر نام یافت و بوشهر و توابع آن زیر نظر استانداری ساحلی به مرکزیت بندر عباس قرار گرفت. در آذر ماه سال ۱۳۴۹ شهرستانهای بوشهر و دشتستان تحت عنوان فرمانداری کل بوشهر از استان ساحلی جدا گردید و نهایتاً در تاریخ ۹ مهرماه ۱۳۵۲ استان بوشهر با دو شهرستان بوشهر و دشتستان تشکیل و پس از آن تاکنون به ۱۰ شهرستان تقسیم شدهاست.
نژادهای پیش از ورود آریاییان
با توجه به کشفیات باستانشناسی و مدارک مکتوب تاریخی، معلوم گردیدهاست که بخشهای گوناگون ایران از جمله استان بوشهر سکونتگاه نژادها و گروههای گوناگونی بودهاست. پیش از ورود و استقرار آریائیان در منطقه بوشهر، نژادهای بومی در این سامان میزیستهاند و مدارکی که از عصر حجر، کاکولیتیک و برنز (مفرغ) قدیم باقیماندهاست بر این قضیه گواهی میدهد که علاوه بر نژاد مدیترانهای، نژادهای دیگر مانند: دراویدی، سیاهپوست، سامی، عیلامی، سومری، نوردیک، عرب در سرزمین بوشهر سکونت داشتهاند یا به مرور به این منطقه مهاجرت کردهاند؛ و فرهنگهای متفاوتی در آنجا با هم اختلاط یافته بودهاست
استان خلیج فارس
از سال ۱۳۸۱ که تحریف نام خلیج فارس ابعاد بیشتری گرفت عدهای برای صیانت از نام خلیج فارس راهکارهایی دادند از جمله پیشنهاد دادند که استان بوشهر به استان خلیج فارس تغییر نام پیدا کند. اما این پیشنهادها همواره با مخالفت بعضی نمایندگان یا بعضی افراد روبهرو شد. عدهای نیز پیشنهاد دادند که استان جدیدی متشکل از جزایر خلیج فارس بنام استان خلیج فارس به مرکزیت جزیره ابوموسی تشکیل شود اما همه این پیشنهادها تاکنون بلاتکلیف ماندهاست به هر حال ایده نام استان بوشهر به استان خلیج فارس یا دریای پارس موضوعی است که در ایران طرفدارانی دارد.
زمینلرزه ۹۲
نوشتار اصلی: زمینلرزه دشتی (۱۳۹۲)
زمینلرزه شدید ۶٫۱ ریشتری ۲۰ فروردین ۱۳۹۲ در شهرستان دشتی استان بوشهر در فاصله ۱۶ کیلومتری شهر کاکی، ۲۷ کیلومتری شهر خورموج (مرکز شهرستان دشتی) و ۹۰ کیلومتری بندر بوشهر رخ داد که کانون این زمینلرزه در شمال شرق شهر کاکی و تقریباً در همین فاصله در شمال غرب شهر شُنبه رخ بود، که شهر کوچک شُنبه و روستاهای تابع آن در بخش شنبه و طسوج بشدت تخریب شده، ۳۷ نفر تلفات جانی و ۹۰۰ نفر مصدوم (بیش از ۱۰۰ نفر بستری شده) و حدود ۳۱۰۰ واحد مسکونی دچار آسیب شد که ۱۸۰۰ واحد آسیب جدی دید.
مردمشناسی
جمعیّت
جمعیّت و پراکندگی: استان بوشهر بر اساس سرشماری سال۱۳۹۰ بالغ بر ۱٫۰۳۲٫۹۴۹ نفر جمعیّت دارد که از این مقدار، ۶۸٫۲ درصد در نقاط شهری و بقیه در نقاط روستایی سکونت داشته و کمتر از یک درصد آنان غیر ساکن هستند. ساختار جنسی و سنّی: در این استان نسبت جمعیتی ۱۱۹ و تراکم جمعیت استان در سال ۱۳۹۰ برابر با ۴۵ نفر در هر کیلومتر مربع میباشد. نرخ رشدجمعیت از سالهای ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ برابر با ۳/۱۱درصد است بوشهر بالاترین میزان رشد جمعیت در ایران را داراست این نرخ بین سالهای ۷۰–۱۳۶۵ برابر با ۵۵/۲ بودهاست. بعد تفکیک خانوار ۴٫۱ بودهاست. .
ساختار جنسی و سنّی: وضع زناشویی: در مهر ماه ۱۳۶۵ ش در بین جمعیّت ۱۰ ساله و بیشتر نقاط شهری استان بوشهر ۱/۵۶ درصد از مردان و ۴/۶۵ درصد از زنان، حداقل یک بار ازدواج کرده بودند. این نسبت در نقاط روستایی برای مردان ۳/۵۶ درصد و برای زنان ۶/۶۳ درصد بودهاست. نسبت افراد هرگز ازدواج نکرده در جمعیت ده ساله و بیشتر در نقاط شهری، برای مردان ۹/۴۱ درصد و برای زنان ۱/۳۳ درصد و در نقاط روستایی، برای مردان ۳/۴۲ درصد و برای زنان ۱/۳۵ درصد بودهاست.
مهاجرت
منطقه بوشهر به لحاظ موقعیت سوقالجیشی و وجود شرکتهای بزرگ نفتی و اجرای طرحهای صنعتی بزرگ مانند نیروگاه اتمی بوشهر و کشتی سازی، نیروی انسانی فعال استانهای مجاور و مناطق دیگر را به خود جذب کردهاست. در داخل منطقه نیز جابهجایی جمعیّت افزایش یافتهاست، زیرا به علّت کمبود امکانات کشاورز بهویژه کمبود آب و زمینهای مورد نیاز و نبودن امکانات رفاهی و نیز پایین بودن سطح درآمد کشاورزان، مهاجرت روستائیان به شهرهای استان شدت گرفتهاست. به علّت نزدیک بودن این استان به شیخ نشینهای خلیج فارس، عدّهای از اهالی منطقه، برای کار و امرار معاش به کشورهای واقع در کرانه خلیج فارس و دریای عمان مهاجرت کردهاند.
زبان و گویشها
نوشتار اصلی: گویش بوشهری
گویش مردم بوشهر در همه مناطق فارسی محلی است که بن مایه لری دارد. مناطق شمالی این استان با گویشی از زبان لری تکلم میکنند. لهجهها و گویشها در روستاها بیشتر از شهرها تنوع دارد. برخی از اهالی جزیره شیف و بنادر کنگان و عسلویه نیز به زبان عربی صحبت میکنند. فارسی در منطقه بوشهر با گویش بردستانی گفتگو میشود، هرچند زبان اچمی نیز گویشور دارد. مردم سواحل خلیج فارس و جزایر آن به گویشی صحبت میکنند که رگههایی از گویشها و زبانهای شبانکاره ای، بلوچی، ترکمنی، لری و برخی واژههای انگلیسی، هلندی، پرتغالی، هندی و عربی را داراست ولی استخوانبندی و ریشه آن فارسی است.
مردم شهرستانهای شمالی استان مانند دشتستان گناوه و بهویژه دیلم و تنگستان با زبان لری و مردم شهرستانهای جنوبی مانند قسمتهایی از شهرستانهای دیر، کنگان و بهویژه جم نیز به فارسی لهجهدار صحبت میکنند. مردم شهرستان دشتی مخلوطی از لری و فارسی است.
اقوام
نظرسنجی سال ۱۳۸۹
طی پژوهشی که شرکت پژوهشگران خبره پارس به سفارش شورای فرهنگ عمومی در سال ۸۹ انجام داد و براساس یک بررسی میدانی و یک جامعه آماری از میان ساکنان ۲۸۸ شهر و حدود ۱۴۰۰ روستای سراسر کشور، درصد اقوامی که در این نظر سنجی نمونهگیری شد در استان بوشهر به قرار زیر بود: ۸۱٪٫فارس (۱۲٪ مرد، ۱۱٫۳٪ زن)، ۴٫۱ عرب (۳٪ مرد، ۴٫۳٪ زن)، ۱۰٪ لر، ۰٫۵ سایر و ۰٫۵ بدونجواب بودند.
بیشتر اهالی استان را پیروان اسلام تشکیل میدهند که اکثریت شیعه هستند و اهل سنت نیز بیشتر در شهرستان کنگان و عسلویه در جنوب شرق استان و جزیره شیف زندگی میکنند.
اقتصاد
استان بوشهر به دلیل وجود منابع عظیم نفت و بخصوص گاز پایتخت انرژی ایران لقب گرفتهاست.
اقتصاد استان به بخشهای کشاورزی، تجارت، دامداری، شیلات و تا حدودی زیادی به صنعت متکی است.
تجارت با کشورهای عربی همسایه باعث رونق اقتصادی شدهاست.
کشاورزی
از نظر کشاورزی درختی این استان در تولید خرما یکی از استانهای مهم کشور میباشد و مهمترین مرکز کشت گوجه فرنگی خارج از فصل است. همچنین از باغهای محدود و کوچک مرکبات نیز بهطور پراکنده برخوردار است. شهرستان دشتستان و تنگستان از لحاظ تولید سالانه خرما و مرکبات مقام اول و دوم را در استان کسب کردهاند. میزان تولید خرما در حدود هشتاد هزار تن و میزان تولید مرکبات حدود ده هزار تن است.
مهمترین محصولات زراعی آن را گندم و جو آبی و دیم، تنباکو، پیاز، کنجد، سبزی، صیفی و نباتات علوفهای تشکیل میدهد.
صید ماهی و میگو یکی از مهمترین فعالیتهای اقتصادی مردم این استان را تشکیل میدهد.
پرورش بز و گوسفند و گاو و شتر و طیور در استان رونق نسبی دارد.
استان بوشهر به دلیل اقلیمی یکی از مراکز مهم پرورش شتر در ایران میباشد و حدود ۳۰۰۰نفر شتر در آن ثبت شدهاست که در اغلب نواحی آن وجود داشته و به صورت سنتی نگهداری میشود. همه شترهای استان بوشهر از نوع یک کوهانه هستند و چهار نژاد دشتی (ذبه)، ترکی، عربی و نژادهای آمیخته در استان وجود دارد. نژاد دشتی از مهمترین نژادهای شتر استان و از بهترین نژادهای پشمی کشور است که از پشم آن عباهایی بافته میشود که در داخل کشور و کشورهای حاشیه خلیج فارس از مقبولیت بالایی برخوردار است. صنعت عبابافی در استان بوشهر یکی از صنایع وابسته به شتر بودهاست و هماکنون تعداد محدودی کارگاه در روستای کردوان شهرستان دشتی به امر تولید پارچه عبا مشغولند.
صنایع
صنایع این استان نیز به دو بخش صنایع دستی و ماشینی تقسیم میشوند و مهمترین آنها را صنایع کشتی و لنج سازی، توربافی، کوزه، سفال، گلیم و گبه و… تشکیل میدهد. به غیر از شرکت ملی صنایع دریایی و نیروگاه اتمی مالکیت صنایع استان عمدتاً به بخش خصوصی تعلق دارد.
بوشهر، پیش از بسیاری از شهرهای مهم ایران دارای صنایع جدیدی از قبیل یخسازی و برق بودهاست. مردم بوشهر از اولین ایرانیانی بودند که با مجله و روزنامه آشنا شدند. یکی از نخستین شهرهایی که کارخانه چاپ سنگی را وارد کرد، بوشهر بود؛ از همین رو در بوشهر روزنامههای زیادی همچون «مظفری»، «خلیج ایران» و «ندای جنوب» به چاپ و نشر میرسید.
هماکنون استان بوشهر با توجّه به موقعیت استراتژیک خود و داشتن منابع و صنایع مختلفی نظیر نفت و گاز، بهویژه میدانهای گازی پارس جنوبی در عسلویه و کنگان و پارس شمالی در دیر، بردخون و شهرستان دشتی به عنوان بزرگترین منبع مستقل گازی در جهان و وجود پالایشگاه عظیم گاز در جم و نیز دارا بودن یکی از مهمترین ترمینالهای صادرات نفت خام جهان در جزیره خارگ و همچنین اجرای طرحهای کلان صنعتی از قبیل نیروگاه اتمی بوشهر، کشتیسازی و مانند اینها، انتظار میرود در آیندهای نزدیک، سیمای خود را به عنوان یکی از مناطق مهم صنعتی و اقتصادی جهان تغییر دهد.
نیروگاهها
نیروگاه اتمی بوشهر، که در صورت بهرهبرداری، بیش از هزار مگاوات برق در فاز اول تولید و به ظرفیت تولید برق کشور میافزاید، توان فعلی و اصلی تولید انرژی استان را شامل میگردد.
نیروگاه گازی بوشهر
نیروگاه متمرکز پارس جنوبی
نیروگاه گازی عسلویه
نیروگاه گازی تولید برق کنگان
نیروگاه خارک
نیروگاه سیکل ترکیبی چغادک
نیروگاه سیکل ترکیبی بندر گناوه
حمل و نقل
بندر گناوه
راه هوایی
استان بوشهر دارای پنج فرودگاه در شهرهای بوشهر، خارک، عسلویه، بندر امام حسن و جم میباشد؛ که از این میان، فرودگاه بندر بوشهر جزو سه فرودگاه قدیمی کشور میباشد. ارتباط شهرهای بوشهر و عسلویه با کشورهای حاشیه خلیج فارس به صورت هوایی تعریف شدهاست. هماکنون کار مطالعات احداث فرودگاه جدید بوشهر آغاز شدهاست و قرار است این فرودگاه در ۲۵ کیلومتری بندر بوشهر با پنج هزار هکتار وسعت ایجاد گردد. احداث این فرودگاه در نزدیکی شهر چغادک نیاز ۱۰۰ سال آینده استان بوشهر را برطرف مینماید. فرودگاه جدید بوشهر به گونهای جانمایی شدهاست که در مرکز شش شهر گناوه، برازجان، دلوار، خورموج، اهرم و بوشهر قرار گرفتهاست.
شبکه راههای زمینی
عمدهترین شبکه راههای زمینی استان عبارتند از:
بوشهر ـ گناوه ـ دیلم ـ اهواز ـ تهران
بوشهر ـ گناوه ـ دیلم ـ آبادان ـ خرمشهر
بوشهر ـ چغادک ـ برازجان ـ شیراز
بوشهر ـ چغادک ـ کنگان ـ بندر لنگه ـ بندرعباس
جم ـ فیروزآباد ـ شیراز
به منظور تسهیل ارتباطات زمینی استان در حال حاضر پروژههای بزرگراه بوشهر ـ شیراز از محور چغادک _ برازجان و جاده اهرم ـ فراشبند و بزرگراه درون استان چغادک ـ عسلویه در حال انجام میباشد.
شبکه راهآهن
محور راهآهن شیراز-بوشهر-عسلویه هماکنون در دست ساخت است.
قطعه اول پروژه به طول ۳۷ کیلومتر و قطعه دوم نیز به طول ۶۱ کیلومتر با اعتباری بالغ بر ۵۱ میلیارد تومان آغاز شدهاست.
این محور از ایستگاه مرودشت در شمال شیراز آغاز و پس از عبور از رحمتآباد، ایزدخواست، فتحآباد، کوار، فیروزآباد، فراشبند، کلمه، اهرم و چغادک به بوشهر منتهی میشود. ادامه این محور نیز از اهرم شروع و پس از خورموج و بندر کنگان به بندر عسلویه منتهی خواهد شد.
به لحاظ وجود تأسیسات عظیم در پارس جنوبی و به منظور ایجاد فرصتهای شغلی جدید و توسعه فعالیت اقتصادی محور بوشهر به سمت عسلویه در اولویت قرار گرفتهاست. تأمین اعتبار این پروژه توسط وزارت راه و نفت صورت گرفتهاست. طول کل پروژه راهآهن شیراز – بوشهر – عسلویه ۶۴۷ کیلومتر میباشد.
بنادر
مهمترین بنادر استان شامل بندر بوشهر، بندر گناوه، بندر دیلم، بندر ریگ، بندر دیر، بندر کنگان، بندر نخل تقی، بندر عسلویه میباشد. بندر بوشهر با دارا بودن ۷ پست اسکله به طول بیش از ۱۱۷۰ متر، ظرفیت پذیرش کشتیهای پانزده هزار تنی و تخلیه و بارگیری بیش از ۳ میلیون تن کالا در سال را دارد. این بندر دارای فضایی بالغ بر ۳۷ هزار مترمربع انبار سرپوشیده میباشد. اسکله مسافرتی والفجر نیز به جابهجایی بار و مسافر میان این استان و کشورهای حاشیه خلیج فارس میپردازد.
فهرستها
آثار ملی
نوشتار اصلی: فهرست آثار ملی استان بوشهر
رهآورد و صنایع دستی
رهآورد خوراکی: خرما، ارده، ماهی، میگو و مسقطی
صنایع دستی: گبه، گلیم، نمدمالی، حصیربافی، سوزن دوزی، زنبیل و سبد، جارو، سفالگری، مشک، لنجسازی، قایقسازی، توربافی، تونیره بافی، و دولچه[۳۵]
جاذبههای گردشگری
دخمههای شهر باستانی سیراف
قلعه نصوری
جاذبههای تاریخی
شهر باستانی سیراف
شهر باستانی ریشهر
بافت شهر بوشهر
موزه رییسعلی دلواری
کلیسای خارک
مسجد بردستان (دیر)
قلعه نصوری
کاخ بردک سیاه
گور دختر
کشتی رافائل
خانه قاضی
امامزاده عبدالمهیمن
عمارت کلاهفرنگی بوشهر
عمارت گلشن
کلیسای ارامنه گریگوری
گورستان مهاجمین انگلیسی
قبر جنرال
عمارت کوتی
مدرسه سعادت
عمارت ملک بوشهر
کاخ سنگ سیاه
کوشک اردشیر
سنگنبشته هخامنشی (جزیره خارک)
دژ برازجان
نیایشگاه مند
کاخ بردکسیاه
امامزاده شاهزاده ابراهیم
قلعه خورموج
امامزاده امام حسن
قلعه عظیم منصورخان شبانکارهای
مناطق باستانی بیشهر وهزار مران
انبارکهنه شبانکاره
انبار خان
جاذبههای گردشگری
سواحل خلیج فارس
کوه پدری
آبشار زیرراه
آبشار فاریاب پشتکوه
مناطق تفریحی باغ شمالی هلیله
غار چهلخانه
مناطق حفاظت شده
منطقه حفاظت شده مند (زیستگاه آهو و جنگلهای حرا، شهرستان دیر)
منطقه حفاظتشده حله
پارک ملی دریایی دیر-نخیلو
پارک ملی نایبند
پناهگاه حیات وحش خارک
پناهگاه حیات وحش کوهسیاه
اثر طبیعی ملی گنبد نمکی جاشک (دشتی)
موزهها
موزه دریا و دریانوردی خلیج فارس
موزه رئیسعلی دلواری
موزه مردمشناسی بوشهر
ورزش
تیمهای ورزشی فوتبال استان
ایران جوان بوشهر
شاهین بوشهر
پارس جنوبی جم
شهرکهای صنعتی
در این استان ۱۰ شهرک صنعتی با مساحتی بالغ بر ۱۴۰۰ هکتار وجود دارد. وضعیت شهرکها و نواحی صنعتی در سطح استان بوشهر به شکل زیر است:
شهرک صنعتی برازجان
شهرک صنعتی اهرم
شهرک صنعتی دلوار
ناحیه صنعتی بنه گز در تنگستان
شهرک صنعتی دیلم در ناحیه صنعتی بویرات (دیلم)
شهرک صنعتی بندر ریگ در ناحیه صنعتی عربی (دشتی)
شهرک صنعتی خورموج، دیر، کنگان و گناوه، دلوار در ناحیه صنعتی لمبدان (دیر)
مناطق ویژه اقتصادی
منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس
منطقه ویژه اقتصادی بندر بوشهر
منطقه ویژه اقتصادی شمال استان
مراکز آموزش عالی و دانشگاهها
۲۸ مرکز آموزش عالی، مراکز آموزش فنی و حرفهای و مؤسسات تحقیقاتی، نقش مهمی در تأمین نیروی انسانی متخصص مورد نیاز بخشهای اقتصادی استان و مناطق همجوار ایفا میکنند که مهمترین آنها عبارتند از:
دانشگاه خلیج فارس بوشهر
دانشگاه علوم پزشکی بوشهر
دانشگاه پیام نور مرکز بوشهر
دانشگاه پیام نور واحد بندر کنگان
دانشگاه پیام نور واحد بینالمللی عسلویه
دانشگاه آزاد اسلامی واحد تحصیلات تکمیلی بوشهر
دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات بوشهر
دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر
دانشگاه آزاد اسلامی برازجان
دانشگاه آزاد اسلامی اهرم
دانشگاه آزاد اسلامی دلوار
دانشگاه آزاد اسلامی خارک
دانشگاه آزاد اسلامی خور موج
دانشگاه آزاد اسلامی گناوه
دانشگاه آزاد اسلامی بندر دیر
دانشگاه پیام نور برازجان
دانشگاه پیام نور گناوه
دانشگاه پیام نور خورموج
دانشگاه پیام نور بندر دیر
دانشگاه پیام نور اهرم
دانشگاه پیام نور بندر عسلویه
دانشگاه پیام نور بندر کنگان
دانشگاه پیام نور جم
دانشگاه پیام نور شبانکاره
مرکز مدیریت آموزش و پرورش
مرکز آموزش کشتیرانی
دانشگاه جامع علمی کاربردی بوشهر
مرکز آموزش عالی شیلات
دانشگاه جامع علمی کاربردی کنگان
دانشگاه جامع علمی کاربردی عسلویه
مرکز آموزش عالی و فنی و حرفهای پسرانه امام خامنهای
مرکز آموزش عالی و فنی و حرفهای دخترانه الزهرا
مرکز تربیت معلم بنت الهدی
مرکز آموزش عالی خرد
آموزشکده سما واحد بوشهر
مؤسسه آموزش عالی لیان بوشهر
دانشگاه علمی کاربردی شهرداری شبانکاره
بیمارستانها
شماری از بیمارستانهای استان عبارتند از:
بیمارستان شهدای خلیج فارس بوشهر
بیمارستان فاطمه زهرا بوشهر (این بیمارستان در سال ۱۳۹۱ تعطیل شد)
بیمارستان بنت الهدی بوشهر
بیمارستان پایگاه هوایی بوشهر
بیمارستان نیروگاه اتمی بوشهر
بیمارستان تأمین اجتماعی بوشهر
بیمارستان کودکان حضرت علیاصغر بوشهر
بیمارستان ۲۴۰ تختخوابی بوشهر
بیمارستان سوانح سوختگی گناوه
بیمارستان امیرالمؤمنین (ع) گناوه
بیمارستان شهید بهشتی خارک
بیمارستان امام حسین (ع) اهرم
بیمارستان زینبیه خور موج
بیمارستان هفدهم شهریور برازجان
بیمارستان ۳۲ تختخوابی عسلویه (در حال احداث)
بیمارستان بقیهالله دیلم
بیمارستان کنگان
بیمارستان جم
بیمارستان دیّر
هنرستانهای استان بوشهر
هنرستان نمونه آزادگان
هنرستان حاج جاسم
هنرستان طالقانی
گاه چای بوشهر